Kua kōwhiritia ngā kaitākaro, kua whakaharatau i ngā pūkenga, kua upoko pakaru te karawhiu i te tātāwhainga, kua eke ki te whiringa toa. Hūrei! Kua rite Te Kura o Piki Kōtuku ki te tihore i te rangi! He rahi anō ngā kupu hou me ngā kīrehu hou kei te whakaari, pānuihia!
You know it... the team was selected and they practiced hard, they worked hard in the semi's and now they have made the finals! Yeah boi... Hooray! We have seen Piki Kōtuku school tear open the skies! There is a whole heap of new vocabulary and language features in the play, read all about it!
Kīanga |
Māori |
Pākeha |
Kīwaha |
E nge! Tīhaea! Nāu anō tō mate i kimi! |
Take that! Good job! Tear it up! It's your own fault! |
Whakataukī |
Iti manawanui, arā noa atu tōna nui ake i te upoko roro. |
A small amount of patience is worth more than a head full of brains. |
Kupu Whakarite |
He kaupapa hāro
|
A surface scraped clean A clean sweep |
Aronga Reo |
Ngā kūmuri hāngū |
Passive endings |
Te hononga: Te Reo Māori - Ngā Whakamārama
|
|
|
|
Ngā kūmuri hāngū
Kua tino rotua au e te whakamā! I am sooo embarrassed!
Kua tuhia ki raro iho nei tētahi whakaari poto hei whakaū i ngā kupu, ngā kīwaha, ngā whakataukī me ngā aronga reo mō tēnei kōwae ako.
Pānuihia, whakaarihia!
Ko ngā kiripuaki:
Matua Hōhepa |
Hineata |
Rawinia |
Piripi |
Tāwera |
|
|
|
|
|
Piripi: |
Ūūū, te hanga nei, he kaupapa hāro kei te haere mō Piki Kōtuku… |
Oosh, looks like Piki Kōtuku’s gonna make a clean sweep... |
Hineata: |
Tīhaea, Piki Kōtuku! Engari, i whiu ahau i te kēmu whakamutunga nei. Auē, kua tino rotua au e te whakamā! |
Rip it up, Piki Kōtuku! Sux I got sent off in the last game. Damn, how embarrassing! |
Rawinia: |
Kaua rā koe e mānatunatu, e hoa. He kaitākaro iti manawanui koe ki te tākaro Ki-o-Rahi, arā noa atu tōna nui ake i te upoko roro. |
Don’t even worry about it, girlfriend. You’ve got mad Ki-o-Rahi skills, which is way better than what anyone else’s got. |
Tāwera: |
E tika ana! Ki te kore taku waewae i whati, ko au tonu te kaitākaro tere ake i a koe, Hineata. |
True dat! If I didn’t injure my leg, I’d be the only one faster than you, Hineata. |
Rawinia: |
E nge! Nāu anō tō mate i kimi i te apu tākaro me te kore aro ki hea koe e oma ana. |
Good job! That’s what you get for hogging the ball and not watching where you’re going. |
Matua Hōhepa: |
Kāti rā e hoa mā, kua pā mai te rongo, ko tātou o Piki Kōtuku ngā toa whakaihuwaka mō tēnei tau!!! |
That’s enough everybody, it’s just been confirmed that we, Piki Kōtuku, are this year’s champions!!! |
Pāwhiritia te honongaitua ki ngā kupu, ngā kīwaha me ngā whakataukī e hāpai ana i tēnei kōwae ako.
He Rerenga Nanu
Whakaritea mai ngētehi kāri Rerenga Nanu hei āwhina i te ākonga ki te ako i ngā whakataukī, kīwaha me ngā kupu whakarite i tēnei kōnae ako. He mahi takitahi he mahi takitini! Māu anō ngā tūmomo kīrehu e whiriwhiri, me māmā te whakatakotoranga o ngētehi kōrero, me wero hoki ngētehi kōrero i te hirikapo!
Using the language features, proverbs, idioms and similes from this unit of work prepare some cards that can be used to make up Jumbled Sentences. These will help the students to remember these chunks of language. This can be an individual task or a group task. Please ensure there is a range of language features from easy, well known sayings to more difficult sayings that can challenge the brainpower!
Te Marautanga o Aotearoa:
Hei tauira noa iho: Mā te kaiako e whakahāngai atu ki (t)ōna reanga.
T3: ā-Waha 1-4